XAOTIKH H
ΜΟΝΟΜΕΡΗΣ ΕΞΟΔΟΣ 1
"Μην παίρνετε τη Ζωή πολύ στα σοβαρά. Όπως και να ‘χει, κανένας δεν βγαίνει απ’ αυτήν ζωντανός" . Elbert Hubbard .
"Μην παίρνετε τη Ζωή πολύ στα σοβαρά. Όπως και να ‘χει, κανένας δεν βγαίνει απ’ αυτήν ζωντανός" . Elbert Hubbard .
Η πιθανότητα εξόδου της Ελλάδας από την Ευρωζώνη έχει επανέλθει δριμύτερη το τελευταίο τετράμηνο προ και μετά τις εκλογές.Εγχώριοι οικονομολόγοι , ακόμα και βουλευτές του κυβερνώντος κόμματος , την προτείνουν ως τη μόνη λύση για να επανέλθει η Ελλάδα σε τροχιά ανάπτυξης. Ωστόσο Ευρωπαίοι και Αμερικανοί ειδικοί τονίζουν ξεκάθαρα ότι αυτή η έξοδος , θα είναι η θλιβερή κατάληξη του ελληνικού δράματος.
Οι ειδικοί που έχουν μελετήσει τα αποτελέσματα μιας ενδεχόμενης εξόδου, παρότι διαφωνούν σε πολλά, μεταξύ τους , συμφωνούν ότι είναι νομικά αδύνατη η μονομερής αποχώρηση της Ελλάδας από το κοινό νόμισμα, χωρίς ταυτόχρονη αποχώρηση από την Ε.Ε. Συμφωνούν επίσης ότι σε ένα τέτοιο σενάριο, το συντριπτικό μέρος του δημόσιου χρέους θα παρέμενε σε ευρώ, ακόμα και μετά την έξοδο.
Μία χαοτική έξοδος, φυσικά, είναι πιθανή, αν οι διαπραγματεύσεις με τους πιστωτές καταλήξουν σε αδιέξοδο. Χωρίς συμφωνία, αυξάνονται κατακόρυφα οι πιθανότητες αποκλεισμού κεφαλαιακών παροχών. Σε αυτό το πλαίσιο, είτε θα υπάρξει ταχέως μία συνθηκολόγηση από την ελληνική πλευρά ώστε να ανοίξει εκ νέου η στρόφιγγα από την Ε.Κ.Τ., είτε, για να μην πεθάνει από ασφυξία η Ελληνική οικονομία, θα επιλεγεί η έξοδος και θα υιοθετηθεί η νέα Δραχμή .
Όπως έγραφε το 2011, δυστυχώς είναι πάλι επίκαιρος , ο Charles Proctor , διάσημος Βρετανός νομικός που ειδικεύεται σε αυτά τα θέματα: «Πληττόμενη από την κρίση και το χάος της χρεοκοπίας, είναι πιθανό μία ελληνική αποχώρηση να είναι ραγδαία και μη συντεταγμένη και εν πολλοίς να αγνοηθούν οι Συνθήκες » («The Greek Crisis and the euro - A tipping point? »).
Το αγγλικό Δίκαιο
Ωστόσο, παρότι ενδεχομένως αρχικά να αγνοηθεί η νομική πτυχή του ζητήματος, μία μη συναινετική έξοδος από το ευρώ θα είχε βαρύτατες συνέπειες για την Ελλάδα, δυσχεραίνοντας τη θέση της στις σύνθετες διαπραγματεύσεις που θα ακολουθούσαν για την διαμόρφωση των μελλοντικών σχέσεων με την Ε.Ε. Επιπλέον, σίγουρα δεν θα βοηθούσε στο κρίσιμο μέτωπο του υπολογισμού του δημόσιου χρέους της και μετατροπή από ευρώ στη «νέα δραχμή», διότι στο πλαίσιο του αγγλικού Δικαίου όχι μόνο θα πρέπει η πληρωμή να γίνει σε ευρώ αλλά δεν θα μπορεί να γίνει η μετατροπή ισοτιμίας που θα ορίσει η ελληνική νομοθεσία . Υπενθυμίζεται ότι πάνω από το 80% του ελληνικού δημόσιου χρέους υπάγεται σήμερα σε αγγλικό Δίκαιο.
Στα υπόλοιπα 20% των ομολόγων που υπάγονται στο Ελληνικό Δίκαιο, όπως αυτά που κατέχει η ΕΚΤ, θεωρητικά η ελληνική κυβέρνηση θα μπορούσε να τα δραχμοποιήσει. Ωστόσο, παρά το θέσφατο του Lex Monetae ( Το κυρίαρχο κράτος έχει το νόμισμα της επιλογής του ) για τα ομόλογα αυτά η επιλογή της δραχμοποίησης τους , που θα επιδιώξει η Ελληνική νομοθεσία , μπορεί να προσβληθεί στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο ή σε διαιτητικά Ευρωπαϊκά δικαστήρια από την Ε.Κ.Τ.. Αντίστοιχες δυνατότητες νομικής αντίστασης θα έχουν και τυχόν ιδιώτες κάτοχοι ελληνικού χρέους.
Τι λένε οι συνθήκες 2
Μέχρι το 2007, όταν επικυρώθηκε η Συνθήκη της Λισσαβόνας, δεν υπήρχε καν πρόβλεψη για έξοδο χώρας από την Ευρωπαϊκή Ένωση. Η Συνθήκη της Λισσαβόνας ήταν αυτή που έθεσε τέλος στη μακρά συζήτηση για το αν η ανυπαρξία σχετικής διάταξης υπονοούσε το αυτοδίκαιο δικαίωμα μιας χώρας στην αποχώρηση της. Με το άρθρο 50 ορίζεται ότι «κάθε κράτος - μέλος μπορεί να αποφασίσει να αποχωρήσει από την Ένωση, σύμφωνα με τους εσωτερικούς συνταγματικούς του κανόνες».Αντίστοιχη πρόβλεψη για έξοδο από την Ευρωζώνη δεν υπάρχει, όπως δεν υπάρχει καμία διάταξη που να επιτρέπει στα υπόλοιπα κράτη - μέλη ή στα όργανα της Ε.Ε. να εκδιώξουν οποιαδήποτε χώρα από την Ο.Ν.Ε .
Σύμφωνα με το άρθρο 3, παράγραφος 1 (γ) της Συνθήκης για τη Λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης (.Σ.Λ.Ε.Ε.), η νομισματική πολιτική ανήκει στην «αποκλειστική αρμοδιότητα» της Οικονομικής και Νομισματικής Ένωσης. Αυτό σημαίνει ότι οποιαδήποτε μονομερής απόφαση της χώρας μας για έξοδο από το ευρώ και επιστροφή στη δραχμή θα αποτελούσε παραβίαση των υποχρεώσεών της, όπως απορρέουν από τις ευρωπαϊκές συνθήκες της οποίες εμείς εγκρίναμε δια της υπογραφής μας . Σημειώνεται δε ότι το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο έχει επανειλημμένως αποφανθεί ότι η μεταβίβαση αρμοδιοτήτων από τα κράτη - μέλη προς την Νομισματική Ένωση είναι μόνιμη, όχι προσωρινή
Το Ινστιτούτο της Νομισματικής και Χρηματοοικονομικής Σταθερότητας (IMFS) θεωρεί ότι «η ΟΝΕ είναι αναπόσπαστο μέρος της Ένωσης και όχι μία νομικά ξεχωριστή οντότητα. Επιπλέον, ως ομοσπονδιακό κράτος , έστω και χαλαρό, όπως θεωρείται από τους περισσότερους η Ε.Ε., οι κοινοτικές συμβάσεις θεωρούνται εθνικές και ως εκ τούτο είναι εκτός της εμβέλειας του οργανισμού της Βιέννης για την επιδίκαση διαφορών επί των Διεθνών Συνθηκών και Συμβάσεων , την οποία κακώς ορισμένοι επικαλούνται ως διέξοδο για αποχώρηση της Ελλάδας από την Ευρωζώνη. Όπως η Καταλονία δεν θα μπορούσε να επικαλεστεί τη Σύμβαση τη Βιέννης για να αποσχιστεί από τη Ισπανία έτσι και η Ελλάδα δεν μπορεί να την επικαλεστεί για να φύγει από την Ευρωζώνη».
Για το θέμα του νομίσματος, δεν πρέπει να ξεχνάμε αυτό που αναφέρεται, στο άρθρο 128 της Σ.Λ.Ε.Ε. « Τα νομίσματα που εκδίδονται από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα είναι τα μόνα που αποτελούν νόμιμο χρήμα μέσα στις χώρες της Ο.Ν.Ε. » . Έτσι απαγορεύεται η αντικατάσταση ή η κυκλοφορία νέου ή παράλληλου με το ευρώ νομίσματος σε χώρα μέλος της Ευρωζώνης.
Παράθυρο αναθεώρησης
των συνθηκών 3
Ένα πιθανό νομικό παράθυρο για να γίνει αναθεώρηση των Συνθηκών βρίσκεται στην παράγραφο 6 του άρθρου 48 της Συνθήκης για την Ευρωπαϊκή Ένωση ( Σ.Ε.Ε ), που τιτλοφορείται « Απλοποιημένες Διαδικασίες Αναθεώρησης ».
Σύμφωνα με τη διάταξη αυτή, ένα κράτος - μέλος «δύναται να υποβάλλει στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο σχέδια για την ολική ή μερική αναθεώρηση των διατάξεων του τρίτου μέρους της Συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης ». Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο μπορεί να τροποποιήσει τις σχετικές διατάξεις, αρκεί να υπάρχει ομοφωνία στις τάξεις του, να έχει προηγηθεί διαβούλευση με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, αλλά και -σε περίπτωση τροποποιήσεων θεσμικής φύσεως στον νομισματικό τομέα- την ΕΚΤ. Επιπλέον, «η απόφαση αυτή τίθεται σε ισχύ μόνο μετά την έγκρισή της από τα κράτη - μέλη, σύμφωνα με τους αντίστοιχους συνταγματικούς κανόνες τους» και υπό την προϋπόθεση ότι δεν διευρύνει τις αρμοδιότητες της Ένωσης.
Η συγκεκριμένη διάταξη χρησιμοποιήθηκε για την τροποποίηση του άρθρου 136 της ΣΛΕΕ και την προσθήκη της παραγράφου 3, με την οποία θεσπίστηκε ο ESM. Υπήρξαν προσφυγές κατά της απόφασης αυτής, μεταξύ άλλων στο Γερμανικό Συνταγματικό Δικαστήριο, αλλά όλες απορρίφθηκαν.
Το δεύτερο κρίσιμο πρόβλημα είναι ότι οι «απλοποιημένες διαδικασίες αναθεώρησης» μπορεί να είναι απλούστερες των συμβατικών , αλλά εξακολουθούν να είναι χρονοβόρες. και είναι πιθανό τα υπόλοιπα κράτη - μέλη, η συναίνεση των οποίων είναι απαραίτητη για την αναθεώρηση , να είναι εξαιρετικά αρνητικά διακείμενα απέναντι στην Ελλάδα, και διόλου πρόθυμα να τη διευκολύνουν να αποχωρήσει.
Επιπλέον η ΕΚΤ, η οποία κι αυτή θα πρέπει να δώσει την έγκρισή της, θα είναι κάθε άλλο παρά ενθουσιασμένη με την ιδέα της εξόδου της Ελλάδας , που θα επιφέρει ανισορροπίες στο σύστημα πληρωμών TARGET-2 -η Ελλάδα είχε στα τέλη Ιανουαρίου υποχρεώσεις 76 δισ. ευρώ- σε χρέη της χώρας, κυρίως προς την Bundesbank.
Ένα πιθανό νομικό παράθυρο για να γίνει αναθεώρηση των Συνθηκών βρίσκεται στην παράγραφο 6 του άρθρου 48 της Συνθήκης για την Ευρωπαϊκή Ένωση ( Σ.Ε.Ε ), που τιτλοφορείται « Απλοποιημένες Διαδικασίες Αναθεώρησης ».
Σύμφωνα με τη διάταξη αυτή, ένα κράτος - μέλος «δύναται να υποβάλλει στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο σχέδια για την ολική ή μερική αναθεώρηση των διατάξεων του τρίτου μέρους της Συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης ». Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο μπορεί να τροποποιήσει τις σχετικές διατάξεις, αρκεί να υπάρχει ομοφωνία στις τάξεις του, να έχει προηγηθεί διαβούλευση με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, αλλά και -σε περίπτωση τροποποιήσεων θεσμικής φύσεως στον νομισματικό τομέα- την ΕΚΤ. Επιπλέον, «η απόφαση αυτή τίθεται σε ισχύ μόνο μετά την έγκρισή της από τα κράτη - μέλη, σύμφωνα με τους αντίστοιχους συνταγματικούς κανόνες τους» και υπό την προϋπόθεση ότι δεν διευρύνει τις αρμοδιότητες της Ένωσης.
Η συγκεκριμένη διάταξη χρησιμοποιήθηκε για την τροποποίηση του άρθρου 136 της ΣΛΕΕ και την προσθήκη της παραγράφου 3, με την οποία θεσπίστηκε ο ESM. Υπήρξαν προσφυγές κατά της απόφασης αυτής, μεταξύ άλλων στο Γερμανικό Συνταγματικό Δικαστήριο, αλλά όλες απορρίφθηκαν.
Το δεύτερο κρίσιμο πρόβλημα είναι ότι οι «απλοποιημένες διαδικασίες αναθεώρησης» μπορεί να είναι απλούστερες των συμβατικών , αλλά εξακολουθούν να είναι χρονοβόρες. και είναι πιθανό τα υπόλοιπα κράτη - μέλη, η συναίνεση των οποίων είναι απαραίτητη για την αναθεώρηση , να είναι εξαιρετικά αρνητικά διακείμενα απέναντι στην Ελλάδα, και διόλου πρόθυμα να τη διευκολύνουν να αποχωρήσει.
Επιπλέον η ΕΚΤ, η οποία κι αυτή θα πρέπει να δώσει την έγκρισή της, θα είναι κάθε άλλο παρά ενθουσιασμένη με την ιδέα της εξόδου της Ελλάδας , που θα επιφέρει ανισορροπίες στο σύστημα πληρωμών TARGET-2 -η Ελλάδα είχε στα τέλη Ιανουαρίου υποχρεώσεις 76 δισ. ευρώ- σε χρέη της χώρας, κυρίως προς την Bundesbank.
