Αν και σήμερα κανείς δεν μπορεί να φανταστεί ένα super market χωρίς τα καρότσια του, πριν από σχεδόν 80 χρόνια κανείς δεν είχε διανοηθεί ότι θα μπορούσε να υπάρχει, στην είσοδο αυτών των επιχειρήσεων, αυτό το φανταστικό «βοηθητικό όχημα».
Η πατέντα ανήκει στον Σίλβαν Γκόλντμαν, ιδιοκτήτη αλυσίδας σούπερ μάρκετ στην Oklahoma City USA, στον οποίο και δόθηκε η ευρεσιτεχνία το 1940.
Για την σύλληψη της ιδέας, υπεύθυνος, όπως ο ίδιος υποστήριζε, ήταν ο προϊστάμενος του τμήματος των φρούτων και λαχανικών των super markets του Γκόλντμαν, ο Φρεντ Γιανγκ. Η υλοποίηση της όμως ανήκει στον Γκόλντμαν όπως και η πατέντα, που δόθηκε αποκλειστικά μόνο σε αυτόν, αν και δεν είναι σαφές ποιος είχε την μεγαλύτερη συμμετοχή στην κατασκευή του καροτσιού.
Ο Γκόλντμαν ήταν Εβραίος και δεν είχε σπουδάσει τίποτα.
Στον Α Παγκόσμιο Πόλεμο υπηρέτησε, ως δεκανέας, στον αμερικανικό στρατό και εστάλη το 1917 να πολεμήσει στη Γαλλία, όταν γύρισε ατμοπλοϊκώς πίσω στην Αμερική, αναγκαστικά πέρασε από τη Νέα Υόρκη, εκεί ο Γκόλντμαν είδε για πρώτη φορά τα super markets της φανταχτερής μεγαλούπολης και εντυπωσιάστηκε, έτσι αποφάσισε να ανοίξει ένα ίδιο στην πατρίδα του στην Oklahoma City, με είδη παντοπωλείου που υπεύθυνος θα ήταν ίδιος και με είδη μαναβικής που υπεύθυνο θα έβαζε τον Φρεντ Γιανγκ, έναν φίλο του και συμμαθητή του στο γυμνάσιο.
Με αυτό το μικρό super market ο Γκόλντμαν κατόρθωνε να επιβιώνει και μετά από 16 χρόνια, το 1934, με δάνειο από την First National Bank, μετέτρεψε, το μικρό αυτό super market σε εταιρία, τη Humpty-Dumpty S.A. με αλυσίδα 5 super markets, έτσι ο Γκόλντμαν έγινε ο μικρός βασιλιάς των super markets στην Oklahoma City.
Δύο χρόνια μετά, τον Δεκέμβριο του 1936 το λογιστικό γραφείο, που ήταν υπεύθυνο για την επιχείρησή του, τον ειδοποίησε ότι αν και οι πωλήσεις των super markets πάνε καλά, οι οικονομικές υποχρεώσεις, λόγω του μεγάλου τραπεζικού δανεισμού, είναι τόσο μεγάλες που θα οδηγούσαν σε μερικούς μήνες , αν δεν μεγάλωναν τα έσοδα, την επιχείρηση σε χρεοκοπία.
O οικονομικός σύμβουλος από το λογιστικό γραφείο του επισήμανε ότι υπάρχουν τρεις λύσεις για να αυξήσει τα έσοδα της εταιρείας : Ή να μεγαλώσει τον όγκο των πωλήσεων ή να αυξήσει τις τιμές, η τέλος, πουλώντας με τις ίδιες τιμές προιόντα με χαμηλότερη ποιότητα.
Ο Γκόλντμαν απέκλεισε την αύξηση των τιμών ή την διάθεση χαμηλής ποιότητας προϊόντων, οι λύσεις αυτές θα έδιωχναν τους πελάτες, το μόνο που σκεφτόταν νύχτα και ημέρα ήταν τι μπορούσε να κάνει ώστε οι πελάτες του να αγόραζαν περισσότερα είδη, άρα και να άφηναν περισσότερα δολάρια στα ταμεία, που τόσο πολύ είχε άμεση ανάγκη η εταιρεία του.
Ένα βράδυ, το 1936, ήρθε στο σπίτι του ο υπεύθυνος μαναβικής των super markets, ο Φρεντ Γιανγκ και είχε μαζί του δύο σπαστές, αναδιπλούμενες μεταλλικές καρέκλες, τις ένωσε την μια αντίκρυ από την άλλη, έκοψε την μια πλάτη, κράτησε την άλλη για χερούλια έβαλε ένα καλάθι στα καθίσματα και ροδάκια στα πόδια και εκείνο το βράδυ η ιδέα ενός καροτσιού για μεταφορά ειδών super market άρχισε να παίρνει μορφή.
Ο Γκόλντμαν την άλλη μέρα ζήτησε την βοήθεια ενός μηχανικού, του περιέγραψε την βασική ιδέα και ο μηχανικός άρχισε να πειραματίζεται ώσπου, μετά από ένα μήνα ολοκληρώθηκε το πρώτο καλάθι αγορών : Ήταν ένα μεταλλικό πλαίσιο που συγκρατούσε ένα συρμάτινο καλάθι και είχε ροδάκια, κάτι σαν τα σημερινά καροτσάκια της λαϊκής. Επειδή ήταν εμπνευσμένο από αναδιπλούμενες καρέκλες, ο Γκόλντμαν ονόμασε την εφεύρεσή του «Αναδιπλούμενο καλάθι μεταφορών».
Έφτιαξε μερικά και τα έβαλε στα μαγαζιά του αλλά οι πελάτες του δεν φάνηκαν να ενθουσιάζονται με την ιδέα: Οι άνδρες, που το χόμπι τους είναι τα όπλα και η σκοποβολή, δεν το χρησιμοποιούσαν για να μη δείξουν αδύναμοι και οι κυρίες προτιμούσαν τις κομψές τσάντες τους για τα ψώνια - αυτό το πράγμα έμοιαζε με ένα κακοφτιαγμένο καροτσάκι μωρού και ήταν πολύ μπανάλ για τις κυρίες της Oklahoma City .
Ο Γκόλντμαν προσέλαβε τότε μοντέλα, άνδρες και γυναίκες, τους έβαλε να γυρίζουν με τα καροτσάκια μέσα στα καταστήματα και να ψωνίζουν, τους υποχρέωσε μάλιστα να λέγουν τι εύκολο και βολικό που είναι και να ζητούν από τους πελάτες να το δοκιμάσουν. Το κόλπο έπιασε και όλοι στην Αμερική μιλούσαν για τα «αναδιπλούμενα καλάθια μεταφορών» στα σούπερ μάρκετ Humpty Dumpty.
Το Σεπτέμβριο του 1937 ο Γκόλντμαν αποφάσισε να παρουσιάσει το καινοτόμο προϊόν του στο συνέδριο του κλάδου «Super Market Convention».
Φυσικά, όπως σε κάθε προχωρημένη ιδέα, υπήρχαν αντιδράσεις και αποδοκιμασίες, ειδικά οι ενώσεις καταναλωτών και οι σχετικοί φορείς έκριναν ότι το καροτσάκι έπρεπε να καταργηθεί γιατί έκρυβε κινδύνους για την ασφάλεια των παιδιών, έτσι το μέλλον του καροτσιού ήταν αμφίβολο.
Η απάντηση όμως ήρθε από τις αυτοκινητοβιομηχανίες του Detroit, η General Motors, η Ford , η Dodge άλλαξαν στα νέα μοντέλα τους τον χώρο και την θέση του πορτμπαγκάζ ώστε να είναι κατάλληλο για να μπορούν με άνεση να αποθηκευθούν τα ψώνια του Super Market, το καροτσάκι αυτό μαζί με τον νέο σχεδιασμό των αυτοκινήτων, συμπλήρωνε το Αμερικάνικο όνειρο.
Το 1940 ο Γκόλντμαν πατεντάρισε το προϊόν του με τίτλο "Πτυσσόμενο καρότσι για καταστήματα self service" με αριθμό ευρεσιτεχνίας 2.196.914 ίδρυσε εταιρεία κατασκευής καροτσιών που τα διαφήμιζε ως μέρος του "No Basket Carrying Plan"
Ο Γκόλντμαν είχε γίνει πρωτοπόρος και πλέον η βιομηχανία κατασκευής καροτσιών που ίδρυσε, εν τω μεταξύ, τον κατέστησε πολυεκατομμυριούχο μέσα σε ελάχιστο χρόνο.
Τα πτυσσόμενα καροτσάκια αγορών έγιναν εξαιρετικά δημοφιλή – ειδικά σε αστικές περιοχές όπως η πόλη της Νέας Υόρκης, όπου για να κουβαλήσεις τα ψώνια από το μαγαζί στο σπίτι απαιτούσε αρκετό περπάτημα ή χρήση των μέσων μαζικής μεταφοράς, ενώ η φόρτωση από το καροτσάκι στο πορτμπαγκάζ του αυτοκινήτου και μετά στο σπίτι ήταν κάτι απλό.
Στην Ευρώπη και στην Ασία θα έρθει μετά τον πόλεμο, εμείς στην Ελλάδα θα το χρησιμοποιήσουμε στα τέλη του 1960, όταν θα έχει λήξη πια η πατέντα του Γκόλντμαν.
O πρώην υπάλληλός, φίλος και παλιός συμμαθητής του, Φρέντ Γιάνγκ προσέφυγε στα αστικά δικαστήρια, λίγο μετά τον πόλεμο και ζήτησε την αναγνώριση της συμμετοχής του στην εφεύρεση, μετά όμως από πολύχρονους δικαστικούς αγώνες η απαίτηση του απερρίφθη οριστικά, παρά την επίκληση της δικαστού στον Γκόλντμαν για μερικό συμβιβασμό με μια μικρή αποζημίωση από τα τεράστια κέρδη του, ο Γκόλντμαν δεν αρνήθηκε την υπόδειξη με τις δύο καρέκλες που του έκανε ο Φρεντ Γιανγκ εκείνο το βράδυ του 1936, αλλά επέμεινε ότι η εφεύρεση αυτή, που άλλαξε την ζωή των ανθρώπων, ιστορικά του ανήκει, και δήλωσε στο δικαστήριο σχετικά για την εφεύρεση “ Είναι δική μου και μόνο δική μου”.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου