ΔΥΟ ΠΑΡΑΛΛΗΛΕΣ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΕΙΣ ΜΕ ΔΙΑΦΟΡΕΤΙΚΟ ΤΕΛΟΣ

 “Σε μια επανάσταση, όπως σε ένα μυθιστόρημα το πιο  δύσκολο είναι να βρεις ποιο θα είναι το τέλος”.  Alexis de Tocqueville 1805-1859  Γάλλος φιλόσοφος. 

 

Η 1^η Επανάσταση

Η Σοβιετική Ένωση διαλύθηκε την 26^η Δεκεμβρίου 1991, εκείνο το βράδυ στις 7:32 μμ η Σοβιετική σημαία, αυτή που με το σφυροδρέπανο συμβόλιζε την κυριαρχία της εργατικής τάξης, υπεστάλη από το Κρεμλίνο για τελευταία φορά και αντικαταστάθηκε με την προεπαναστατική Ρωσική σημαία.

Μια μεγάλη ταξική επανάσταση είχε αποτύχει οικτρά.  Ήταν η Επανάσταση του Βλαντίμιρ Ίλιτς Ουλιάνωφ  ή  Λένιν όπως παρέμεινε το επώνυμο του μετά την επανάσταση. Γεννήθηκε την 22^α Απριλίου 1870 στο Σιμπίρσκ  (σημερινό Ουλιάνοσφκ) στις όχθες του ποταμού Βόλγα, Ρώσος πολιτικός, ηγέτης και  θεωρητικός της Ρωσικής Επανάστασης.  Ήταν αυτός που πριν από 106 χρόνια το 1917, είχε υποσχεθεί στους Ρώσους εργάτες ελευθερία, αξιοπρέπεια, και κυρίως ψωμί.

Όμως μετά 74 χρόνια το καθεστώς αυτό, κατέρρευσε μέσα στον αυταρχισμό, στην αδιαφάνεια, και κυρίως στην έλλειψη βασικών βιοτικών αγαθών.

Με φανφάρες και ατέλειωτη κουραστική προπαγάνδα, παρουσίαζαν, οι διάδοχοι ηγέτες του Λένιν, πενταετή πλάνα και  ήταν όλα τόσο άστοχα που έστελναν τους σοβιετικούς να περνούν ώρες ατέλειωτες σε ουρές για να μπορέσουν να αγοράσουν βασικά αγαθά για την οικογένεια τους, τρόφιμα και είδη ενδύσεως και στην Ελλάδα όταν πολιτικοί, ομόδοξοι του Λένιν ανήλθαν στην εξουσία το 2015 το πρώτο μέτρο που εφάρμοσαν ήταν το κλείσιμο των τραπεζών και κατά συνέπεια τις ατέλειωτες ουρές στα ΑΤΜ, αυτό ήξεραν, αυτό έκαναν, βέβαια το παραπάνω πρόσφατο παράδειγμα της Ελλάδας δεν έχει καμία ομοιότητα με αυτά που είχαν συμβεί επί κομμουνιστικού καθεστώτος στην Σοβιετική Ένωση, λχ στις αρχές του 1930, σε μεγάλα καταστήματα σχηματίζονταν διαφορετικές ουρές για διαφορετικά προϊόντα με τους ίδιους ανθρώπους να τρέχουν πότε στην μία και πότε στην άλλη ουρά και για να αποφύγουν το χάος οι υπεύθυνοι του καταστήματος έγραφαν τους αριθμούς της κάθε ουράς με μελάνι σε κάθε παλάμη των πελατών τους για να αποφεύγονται οι βίαιοι “καβγάδες της ουράς” όπως τους αποκαλούσαν οι Μοσχοβίτες.

Η Σοβιετική Ένωση δεν κατέρρευσε μόνο λόγω της κακής οικονομίας της ή της ελλείψεως των βασικών αγαθών, αλλά γιατί, εκτός των άλλων καθυστερήσεων, η χώρα δεν μπορούσε να εισέλθει στην μεταβιομηχανική εποχή, στην λεγόμενη ψηφιακή εποχή, που από 30ετίας είχε εισέλθει ο Δυτικός κόσμος και δεν μπορούσε να εισέλθει όχι γιατί της έλλειπαν τα μυαλά, αλλά γιατί η εποχή των Ηλεκτρονικών Υπολογιστών απαιτούσε ελευθερία στην έρευνα, κάτι όμως που το καθεστώς, παρά τις υποσχέσεις του, δεν ήταν διατεθειμένο να παραχωρήσει. Έτσι η επανάσταση αυτή τελικά βούλιαξε αφού προσέφερε για 74 χρόνια στους εργάτες αίμα, φτώχεια, στερήσεις και ουρές, ατέλειωτες ουρές και όχι ελευθερία, αξιοπρέπεια και ευημερία όπως τους είχε υποσχεθεί ο ηγέτης της.

Ο Βλαντίμιρ Ουλιάνωφ ή Λένιν πέθανε την 21^η Ιανουαρίου 1924 σε ηλικία 54 ετών στη Γκόρκι, ένα προάστιο κοντά στη Μόσχα.

 

Η 2^η Επανάσταση

 

 

Στις 30 Ιουλίου 1863 γεννιέται  στην πολιτεία Michigan  των ΗΠΑ ο Henry Ford.

Ο Henry ως νεαρός έδειξε από νωρίς ενδιαφέρον για την μηχανική. Μέχρι τα 12 του περνούσε τον ελεύθερο χρόνο του σε ένα μικρό μηχανουργείο που είχε εξοπλίσει μόνος του στη οικογενειακή φάρμα. Εκεί στα 15 του κατασκεύασε μια ατμομηχανή. Τον Ιούλιο του 1891 προσλήφθηκε ως μηχανικός στην Edison Iiiuminating Company στο Detroit City της πολιτείας Michigan .

Τον χειμώνα. του 1893 θα ιδρύσει και θα είναι ο κύριος μέτοχος, της Ford Motor Company, σε λίγα χρόνια θα γίνει ο δεύτερος τότε πλουσιότερος άνθρωπος στις ΗΠΑ μετά τον John Rockefeller ιδιοκτήτη της Standard Oil Company.

Ο Henry Ford ήταν αυτός που άλλαξε όχι μόνο την Αμερική αλλά και τον κόσμο ολόκληρο, ήταν αυτός που έφερε την επανάσταση στη βιομηχανική παραγωγή.

Οι επαναστάσεις αλλάζουν συνήθως τις κοινωνικές ή τις εθνικές συνθήκες, αυτό που έκανε όμως η επανάσταση  του Φορντ, ήταν κάτι το ανεπάντεχο, κατόρθωσε και έδωσε το τότε σύμβολο του  πλούτου, το ονειρικό αυτοκίνητο, στους εργαζόμενους ήταν η επανάσταση με ένα συγκεκριμένο στόχο που έφερε και ένα απόλυτο αποτέλεσμα. Την κοινωνική αλλαγή.

Πολλά έχουν γραφεί για τον Henry Ford, λχ ότι ήταν πρωτοπόρος στον σχεδιασμό του αυτοκινήτου, ή πολύ μεγάλος επιχειρηματίας ή ότι ήταν ο  άνθρωπος που “Έβαλε τον κόσμο πάνω σε ρόδες”, όπως έλεγε ο τότε 28^ος Πρόεδρος των ΗΠΑ Thomas Woodrow Wilson,  εκείνο όμως που δεν έχει ειπωθεί ήταν πως υπήρξε ο δημιουργός του σύγχρονου τρόπου ζωής, της ζωής όπως την ζουν από τότε οι εργαζόμενοι Αμερικανοί  και από την δεκαετία το 1960 και οι εργαζόμενοι στη Δύση.

Μέχρι την πρώτη δεκαετία του 20ου αιώνα, το αυτοκίνητο ήταν υπόθεση αποκλειστικά των πλουσίων και για τους φτωχούς ήταν ο απόλυτος πόθος.

Το τότε αυτοκίνητο ήταν ένα πολύπλοκο μηχάνημα και απαιτούσε έναν επαγγελματία σοφέρ που να έχει γνώση της λειτουργίας του, για να μπορέσει να το κινήσει.

Δεν ήταν η Αμερική, ούτε ο Henry Ford  που έφτιαξαν το πρώτο αυτοκίνητο στον κόσμο, πατρίδα του αυτοκινήτου είναι η Γερμανία και εφευρέτης του θεωρείται o Γερμανός μηχανικός Karl Benz,  ήταν όμως ο Ford που έφτιαξε ένα απλό, αξιόπιστο και οικονομικά λειτουργικό όχημα, το οποίο θα μπορούσε να οδηγήσει με ελάχιστες ή και καθόλου μηχανικές γνώσεις ο μέσος άνθρωπος και θα ήταν σε θέση να συντηρεί με το μικρό ετήσιο εισόδημα του. Ο νέος τρόπος μαζικής παραγωγής, η λεγόμενη  “Γραμμή Συναρμολόγησης”  του Ford, έφερε καταρχήν  την επανάσταση  στην αμερικανική κοινωνία και μετά από χρόνια άλλαξε και τον υπόλοιπο Δυτικό κόσμο.

Έχει μείνει κλασική η ταινία “Μοντέρνοι Καιροί” του Charlie Chaplin που με ήρωα έναν ανθρωπάκο, τον Σαρλό, δείχνει την σχέση του  ανθρώπου με τις τερατώδεις μηχανές των αρχών του 20^ου αιώνα.

Το αυτοκίνητο της Ford Motor Company, το πρώτο που η κατασκευή του έγινε με την “Γραμμή Συναρμολόγησης”  το  “Model T” , ή το “Ford με τα μουστάκια” όπως το αποκαλούσαν χαϊδευτικά οι Αμερικανοί,  έκανε το ντεμπούτο του στην αγορά την 1^η Οκτωβρίου 1908. Η τιμή πώλησης του ήταν στα  825 $  (24.880 $ περίπου σήμερα). Τον πρώτο χρόνο πουλήθηκαν πάνω από 10.000 τέτοια αυτοκίνητα και τέσσερα χρόνια αργότερα, όταν η τιμή μειώθηκε στα 575 $, ( 17.340 $ περίπου σήμερα) οι πωλήσεις εκτινάχθηκαν. Το αυτοκίνητο αυτό ήταν το πρώτο που είχε το τιμόνι αριστερά και όχι στη μέση, ολόκληρη η μηχανή και το κιβώτιο ταχυτήτων ήταν κλειστά και τις καινοτομίες αυτές τις ακολούθησαν αμέσως μετά και οι άλλες τρείς Αμερικάνικες αυτοκινητοβιομηχανίες κολοσσοί του Detroit City, η Pacdard. η Chrysler, και η General motors, και ήταν αυτές που μαζί με την Ford ανέδειξαν το Detroit σε Mοtor City και έφτασαν μέσα σε ελάχιστα χρόνια σε ένα απίθανο ρεκόρ,  ο ένας στους έξη εργαζόμενους Αμερικανούς να απασχολούνται  άμεσα ή έμμεσα στις Αμερικάνικες αυτοκινητοβιομηχανίες.

Έως το 1914, ο Ford πουλούσε τα μισά αυτοκίνητα που αγόραζαν οι Αμερικανοί, περίπου το  47,8%.

Η δυνατότητα του Ford να προσφέρει ένα οικονομικά προσιτό αυτοκίνητο ήταν η ανάπτυξη της “Γραμμής Συναρμολόγησης” που μείωσε το κόστος κατασκευής.

Ο Ford, δεν ήταν εκείνος που εφάρμοσε πρώτος την “Γραμμή συναρμολόγησης”, προηγήθηκε ο Ransom Eli Olds ιδιοκτήτης της  αυτοκινητοβιομηχανίας Olds Vehicle Company, ήταν όμως αυτός που την τελειοποίησε με τέτοιο τρόπο ώστε μπόρεσε να μειώσει τον χρόνο κατασκευής του αυτοκινήτου “Model T” από τις 12 ώρες σε λιγότερες από 6 ώρες.  

Το πρωί της 3^ης Ιανουάριου του 1914 χιλιάδες Αμερικανοί έκαναν ουρά, μέσα στο χιόνι και στην παγωνιά, έξω από το εργοστάσιο της Ford Motor Company και ζητούσαν δουλειά, Η προσφορά της Ford Motor Company με 5 $ και οκτώ ώρες δουλειάς και όχι 9 όπως ήταν ως τότε καθιερωμένο, ήταν ένα όνειρο για αυτούς. Ήταν πάνω από τα διπλά σε σχέση με το μεροκάματο που έπαιρναν οι εργάτες στα Αμερικάνικα εργοστάσια της εποχής εκείνη, (τα 5 $ το 1914 ισοδυναμούν σήμερα με 120 $ περίπου).

Για τους Αμερικανούς εργάτες ήταν μία από εκείνες τις στιγμές που καθόρισαν τον τρόπο ζωής τους όχι μόνο τον 20ου αιώνα, αλλά για πολλά χρόνια ακόμα και όχι μόνο στην Αμερική αλλά και σε όλον τον Δυτικό κόσμο.  Από το ερειπωμένο σήμερα εργοστάσιο της Ford στην Λεωφόρο Woodward στο  Detroit, θα έβγαιναν το 1917, περισσότερα από 7.000 αυτοκίνητα  “Model T” την ημέρα. 

Ο Ford, ήταν ένας σκληρός βιομήχανος και δεν έδινε στους εργάτες του μεροκάματο 5 $  από καλοσύνη, απλά σαν σοβαρός εργοστασιάρχης  ήθελε  να σταθεροποιήσει το εργατικό προσωπικό του. 

Την εποχή εκείνη, τα εργοστάσια υπέφεραν από τις πολλές καθημερινές απουσίες και τις διαρκείς αναγκαστικές αλλαγές των εργατών. Η δουλειά του βιομηχανικού εργάτη ήταν κάτι που οι Αμερικανοί μισούσαν,  έτσι, οι περισσότεροι αποφάσιζαν αργά ή γρήγορα αντί να εμφανιστούν στο εργοστάσιο, προτιμούσαν να σκαρφαλώσουν στα εμπορικά τρένα, να πάνε στην Καλιφόρνια  και να μαζέψουν πορτοκάλια, όπως θα συνέβαινε μερικά χρόνια αργότερα και στην Ελλάδα,  στην δεκαετία του 2080,  όταν οι εργάτες μιας μεγάλης βιομηχανίας για βίδες στην Εύβοια, παράταγαν  κάθε Νοέμβριο, σύξυλο  το εργοστάσιο και τον επιχειρηματία και πήγαιναν να μαζέψουν ελιές, με αποτέλεσμα η επιχείρηση τελικά να χρεοκοπήσει.

Έως το 1917, ο Ford είχε τελειοποιήσει την “Γραμμή Συναρμολόγησης”. Κυλιόμενοι διάδρομοι μετέφεραν μικρά εξαρτήματα στους εργάτες, αντί εκείνοι να πηγαίνουν να τα παίρνουν από το μέρος που βρισκόταν. Οι εργάτες το μόνο που είχαν να κάνουν ήταν να στέκονται  στο πόστο τους να παίρνουν τα εξαρτήματα που έφερναν οι κυλιόμενου διάδρομοι και να εκτελούν μία συγκεκριμένη κίνηση, μια κίνηση που θα επαναλάμβαναν ξανά και ξανά την ίδια για 8 ώρες. 

Έτσι ο Ford, δεν χρειαζόταν ιδιαίτερα καταρτισμένους εργάτες. Το μόνο που ήθελε ήταν να κάνουν την ίδια, επαναλαμβανόμενη κίνηση ξανά και ξανά, για ώρες, για μέρες και για χρόνια, μέχρι να συνταξιοδοτηθούν,  κάτι που στην Ελλάδα θα αρχίσουν οι εργαζόμενοι να το ζουν σιγά-σιγά από το 1970 και θα χρειαστούν άλλα 20 χρόνια για να ολοκληρωθεί.

Μια μεσαία γνωστή Ελληνική φαρμακοβιομηχανία το 1970 παρήγαγε 175.000 κουτιά ημερησίως με 500 εργάτριες, ενώ το 1990 με μερική χρήση της “Γραμμή συναρμολόγησης” αλλά με σύγχρονα αυτόματα Γερμανικά μηχανήματα πέτυχε παραγωγή 190.000 κουτιών ημερησίως με 78 εργάτριες.

Στην Ελλάδα επιλεκτική εφαρμογή της “Γραμμής Συναρμολόγησης”  εφάρμοσαν  τα εργοστάσια της και τούτο αναγκαστικά διότι τα εργοστάσια δεν ήταν flat, ήταν  διώροφα ή τριώροφα, χρησιμοποίησαν όμως στην παραγωγή εκτός της ομαδικής κατά τμήματα  παραγωγής και αυτόματα Γερμανικά μηχανικά συστήματα και έτσι μπόρεσαν και υποκατέστησαν πλήρως την “Γραμμή Συναρμολόγησης”, έτσι με καθηλωμένο το εργατικό κόστος υπήρχαν περιθώρια στα στελέχη της Επιχείρηση να εισηγούνται για επιλεκτικά εβδομαδιαία μπόνους στο εργατικό προσωπικό που είχε επιδείξει φιλοτιμία, παραγωγικότητα, και έλλειψη απουσιών.

Ο  Ford, θεώρησε ότι αυξάνοντας το μεροκάματο, θα πετύχαινε να έχει ένα πιο αξιόπιστο εργατικό δυναμικό, είχε δίκιο, καθώς τα αποτελέσματα ήταν πέραν κάθε προσδοκίας, οι απουσίες εξαφανίστηκαν, η παραγωγικότητα εκτινάχθηκε, με την Ford Motor  Company να διπλασιάζει τα κέρδη της σε λιγότερο από δύο χρόνια.

Ο ίδιος ο Ford σε συνέντευξη του  στους New York Times είπε με έμφαση, ότι η αύξηση των μισθών ήταν η καλύτερη κίνηση περικοπής εργατικού κόστους που είχε γίνει ποτέ στις ΗΠΑ.

Όμως η απόφασή του να ανεβάσει τους μισθούς στα 5 δολάρια μειώνοντας παράλληλα τις ώρες εργασίας από τις 9 στις 8 την ημέρα και η εφαρμογή αυτών των μέτρων και από τις υπόλοιπες Αμερικάνικες αυτοκινητοβιομηχανίες, ήταν που θα έφερνε διπλό όφελος για τον Ford, γιατί πέραν της αύξησης της παραγωγικότητας, κατάφερε να δημιουργήσει και μία νέα κοινωνική τάξη, την λεγομένη “Βιομηχανική  Τάξη” που έβγαζε τόσα χρήματα, ώστε να μπορούσε να αγοράσει και να συντηρεί το αυτοκίνητο που έφτιαχνε το εργοστάσιό του.

Η “Βιομηχανική Τάξη” εμφανίστηκε στην Ευρώπη στα μέσα του 20^ου αιώνα, στην Ελλάδα όμως, λόγω των μεγάλων καταστροφών από τον εμφύλιο πόλεμο,  δημιουργήθηκε μερικές δεκαετίες αργότερα, περίπου στο τελευταίο τέταρτο του 20^ου  αιώνα.

Σύμφωνα με τους οικονομολόγους, η “Γραμμή συναρμολόγησης”  του Ford ήταν η κίνηση που άλλαξε ριζικά όχι μόνο το οικονομικό μοντέλο της Αμερικής, αλλά και την ζωή των εργαζομένων όλου του  κόσμου, διότι η νέα αυτή κοινωνική τάξη απαίτησε και τελικά πέτυχε μια νέα παγκόσμια οικονομία, την λεγόμενη οικονομία της “Παγκοσμιοποίησης” μια οικονομία που θα υπάρχει όχι για να καλύπτει τις βασικές ανάγκες του ανθρώπου, αλλά θα κινείται με βάση τις επιθυμίες για κατανάλωση.

Ο Henry Ford πέθανε την 7^η  Απριλίου 1947, σε ηλικία 83 ετών στη πολιτεία Michigan των ΗΠΑ, δεν είχε υποσχεθεί σε κανέναν τίποτα, ότι έκανε το έκανε για το δικό του συμφέρον,  ήταν όμως αυτός που δημιούργησε την “Βιομηχανική Τάξη” και τον νέο τρόπο ζωής των εργατών της Δύσης.