“Black Friday” μια ιστορία αχαλίνωτου καταναλωτισμού

 

Η φράση “Black Friday” ακούστηκε για πρώτη φορά στις Ηνωμένες Πολιτείες το 1869 δεν είχε όμως καμία σχέση με εκπτώσεις και  αγορές. Ήταν η μέρα που η κατακόρυφη πτώση των τιμών του χρυσού προκάλεσε κραχ στην αγορά, οι επιπτώσεις του οποίου έπληξαν την οικονομία των ΗΠΑ για χρόνια και έστειλαν για πρώτη φορά τους άνεργους Αμερικανούς  στα συσσίτια..

Η δεύτερη  αναφορά για "Black Friday"  ήταν για την επόμενη ημέρα της εορτής των “Ευχαριστιών”,  ήταν για μια ημέρα με απίστευτες εκπτώσεις στα εμπορικά καταστήματα, ξεκίνησε δειλά και άτονα την δεκαετία του 1950 και  λέγεται ότι η ονομασία αυτή "Black Friday" δόθηκε το 1960 από αστυνομικούς ενός περιπολικού που περιπολούσαν στους κατάμεστους δρόμους της πολιτείας Φιλαδέλφεια των  Ηνωμένων Πολιτειών.

Οι αστυνομικοί αυτοί  χρησιμοποίησαν στην αναφορά τους, από τον ασύρματο του περιπολικού στο αρχηγείο, τον όρο “Black Friday”  για να περιγράψουν την κυκλοφοριακή συμφόρηση, τον έντονο συνωστισμό και τα συνεχή  άγρια επεισόδια στα καταστήματα λιανικής στο κέντρο της πόλης.

Η  πρώτη χρήση πάντως  του όρου σε έντυπη μορφή εμφανίστηκε σε μια διαφήμιση σε ένα τεύχος του 1966 του “The American Philatelist” , ενός περιοδικού για συλλέκτες γραμματοσήμων. Η διαφήμιση ήταν για προσφορά με μεγάλη έκπτωση μιας συλλογής γραμματόσημων.

Ωστόσο, οι αστυνομικοί δεν ήταν η μόνοι που μισούσαν αυτή τη μέρα. Η χαμηλή αναλογία του προσωπικού πωλήσεων των καταστημάτων προς τους πελάτες την κρίσιμη ημέρα των μεγάλων εκπτώσεων ανάγκαζε τους υπαλλήλους να δηλώνουν ασθένεια. Να πως  περιγράφει την μαζική απουσία των υπαλλήλων των εμπορικών καταστημάτων την Παρασκευή μια ημέρα μετά την Ημέρα των Ευχαριστιών η εφημερίδα New York Times  : "Η Παρασκευή, η επόμενη ημέρα μετά την “Ημέρα των Ευχαριστιών",  η λεγόμενη "Black Friday"φέρνει μια ασθένεια στους υπαλλήλους των εμπορικών καταστημάτων τόσο  μολυσματική όσο και η βουβωνική πανώλη το μεσαίωνα, το ευτύχημα είναι ότι κρατά μόνο μια ημέρα". 

Δεν αποτελεί έκπληξη το γεγονός ότι στους εμπόρους  δεν άρεσε η χρήση του ζοφερού όρου «Black Friday» για να περιγράψει μια από τις ημέρες με τα μεγαλύτερα έσοδα τους. Ήδη από τη δεκαετία του 1970 οι επαγγελματίες των δημοσίων σχέσεων προσπάθησαν να αλλάξουν το όνομα σε “Big Friday” (Μεγάλη Παρασκευή).

Αν και το όνομα “Μεγάλη Παρασκευή” δεν έμεινε, οι συνεχείς προσπάθειες για να έχουν οι καταναλωτές  μια θετική αίσθηση για αυτή την ημέρα τελικά απέδωσαν καρπούς. Σήμερα, οι περισσότεροι καταναλωτές συνδέουν τη “Black Friday” με την μεγάλη ευκαιρία αγοράς ενός ακριβού προϊόντος σε προσιτή τιμή.

Οι έμποροι ανησυχούν ελάχιστα σήμερα για την μαύρη  αίσθηση  του ονόματος, αντίθετα εκμεταλλεύτηκαν πλήρως την παγκόσμια αναγνώρισή του για να πραγματοποιήσουν σημαντικό μέρος των ετήσιων πωλήσεών τους με προωθητικές ενέργειες μόνο μιας ημέρας. Μόνο οι διαδικτυακές πωλήσεις κατά τη διάρκεια της Black Friday του 2019 έφτασαν το ρεκόρ των 7,2 δισεκατομμυρίων δολαρίων αυξημένες κατά 14% σε σχέση με το προηγούμενο έτος.

Αν και είναι μια υπέροχη μέρα για τους Αμερικανούς εμπόρους, η “Black Friday” θα αντιπροσωπεύει πάντα και τη σκοτεινή πλευρά του αμερικανικού καπιταλισμού. Μια ημέρα αχαλίνωτου καταναλωτισμού  με τα ξέφρενα πλήθη να κατακλύζουν τους δρόμους και τα εμπορικά καταστήματα  και συμπλεκόμενα να ανταγωνίζονται για εμπορεύματα με απίθανες εκπτώσεις και που το σύνηθες είναι να οδηγούν στη βία με αμέτρητους τραυματισμούς, συμπεριλαμβανομένων μάλιστα και 12 θανάτων μέχρι σήμερα.

Με το πέρασμα των χρόνων και με την έναρξη του ηλεκτρονικού εμπορίου ο θεσμός αυτός ταξιδέψε σε όλο τον κόσμο. Έτσι η “Black Friday” ήρθε και στην Ελλάδα. Έκανε την πρώτη εμφάνισή της το 2015 σε κάποια καταστήματα ρούχων και υποδημάτων που  έκαναν κάποιες προσφορές, έκτοτε η Black Friday πραγματοποιείται κανονικά και στην χώρα μας.

Αν λοιπόν αποφασίσετε να συμμετάσχετε και εσείς  στην μεγαλύτερη ημέρα αγορών του χρόνου, προσπαθήστε να αποφύγετε τον συνωστισμό για λόγους υγείας. Αν είστε νέος και ο συνωστισμός έχει λίγη σημασία για σας, σκεφτείτε τους άλλους, σκεφτείτε το ενδεχόμενο να μείνετε σπίτι και να πετύχετε προσφορές από την άνεση και την ασφάλεια του υπολογιστή σας. Εάν πάντως αποφασίσετε να βγείτε έξω και να τιμήσετε την“Black Friday”  τότε φορέστε οπωσδήποτε μάσκα.